Maliyyə Nazirliyi prezident fərmanıyla təsdiqlənmiş kompensasiyanı niyə ödəmir? 

Əslən Cəbrayıldan olan, hazırda Bakının Hövsan qəsəbəsində məskunlaşmış Namik Abdullayev  taksi sürücüsü işləyir. O, bir neçə il əvvəl iki bankdan kredit götürüb, ancaq 2015-ci ildə -  manatın devalvasiyasından sonra dollar bahalandığı üçün borcundan artıq pul ödəməyə başlayıb.

Prezident İlham Əliyevin keçən il imzaladığı fərmana görə, xarici valyutayla kredit götürən şəxslərin maliyyə itkiləri qarşılanmalıdır. Bu sənədə əsasən, N.Abdullayev də "Bank of Baku” və " FİNCA Azerbaijan” banklarından kompensasiya almalıdır, ancaq ortada məhkəmə qərarı olmasına baxmayaraq banklar pulunu ona qaytarmırlar:

"Fərman verilmişdi ki, ödənilən artıq məbləğ geri qaytarılmalıdır. Mənim 1277 manat "FİNCA” bankdan, 907 manat da "Bank of Baku”dan alacağım var”.

"Pulumu verin, borcumu bağlayım”

Fərmanın verilməsinə çox sevinən müştəri düşünüb ki, kompensasiyanı alsa,  kredit borclarını da  ödəyər:  "Koronavirusa qədər ödənişlərimi aybay etmişəm, amma daha etmirəm. Pulumu versinlər, borclarımı bağlayım”.

"Mərkəzi Bankın nümayəndəsi pulumun iki aya veriləcəyini demişdi”

Kompensayiyanı ala bilməyən N.Abdullayev Nərimanov rayon Məhkəməsinə müraciət edib, prosesi 3-4 ay çəkib və nəhayət, düyün çözülüb:

""Bank of Baku”nun nümayəndəsi məhkəmədə dedi ki, bizim günahımız yoxdur, işi Mərkəzi BankIn Palatasına göndərmişik. Sonra aydınlaşdırdılar ki, mənim adımın qeydiyyata alınmaması Mərkəzi Bankın səhvidir. Bu bankın nümayəndəsi ödəmələrimlə bağlı arayış gətirim. Sənədləri mənə "FİNCA” bankdan tam verməyibmişlər. Onların ucbatından məhkəmənin vaxtı uzandı, sonra da araya pandemiya düşdü. Nəhayət, mayın 9-da yenidən məhkəmə oldu. Mərkəzi Bankın nümayəndəsi də məhkəməyə gəldi. Sənədlərə baxdılar, gördülər ki, düz deyirəm. Məhkəmə qərar çıxardı ki, bu pul vətəndaşa çatmalıdır. Mərkəzi Bankın nümayəndəsi pulumu iki aya alacağımı dedi”.

"Nazirliyin daxilindəki strukturlar "Bizə bildiriş gəlməyib” bəhanəsiylə işi bir- birinin üzərinə atırlar. Bu süründürməçilik nə vaxt bitəcək? Oktyabrın 9-da nazirliyə getdim. Yenə pulum verilmədi. Bu qurumların hamısından şikayətçiyəm”.

"FİNCA Azerbaijan”: "Bankın öhdəliyi yoxdur”

"Bank of Baku”dan "Toplum TV”yə məsələylə bağlı açıqlama verməyəcəklərini bildiriblər. Bundan sonra "Bank of Baku”ya informasiya sorğusu göndərilib. Yazılı sorğu da cavabsız qalıb. "FİNCA Azerbaijan” bankı isə vətəndaşa yardım etməyə hazır olduğunu bildirib. Ancaq bankın əməkdaşı "Toplum TV”yə açıqlamasında onu da əlavə edib ki, kompensasiyaların hesablanması ilə bağlı bankın öhdəliyi yoxdur: "Əgər müştəriyə kompensasiya düşürsə, təşkilata borcu varsa, ordakı balansından silinir, ya da borcu bağlanıbsa, pul müştərinin özünə təqdim edilir. Hər bir vətəndaşın kreditinin hesablanmasıyla bağlı proseduru Mərkəzi Bank aparır. Yəni bu iş İcra və probasiya şöbəsi, məhkəmə və Mərkəzi Bankın işidir”.

Maliyyə Nazirliyindən yanıltmac kimi cavab

"Toplum TV” məsələylə əlaqədar Bakı şəhəri Nəsimi rayon İcra və probasiya şöbəsinə də informasiya sorğusu göndərib. Qurum sorğuya cavab verməyib. Maliyyə Nazirliyinin isə informasiya sorğusuna cavabı belə olub: "Azərbaycan Respublikasında fiziki şəxslərin problemli kreditlərinin həlli ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” Prezidentin 2019-cu il 28 fevral tarixli 551 nömrəli Fərmanına əsasən devalvasiya tarixlərinə fiziki şəxslərin banklara 10 000 (on min) ABŞ dollarınadək xarici valyutada olan əsas kredit borclarının devalvasiya ilə bağlı manatla artmış hissəsinin ümumi məbləği, ödəniş ediləcək fiziki şəxslərin siyahısı və hər bir fiziki şəxsə ödəniləcək vəsaitin məbləği Mərkəzi Bankı tərəfindən müəyyən edilərək Maliyyə Nazirliyinə təqdim edilməlidir”.

Hüquqşünas məsləhəti

Zərərçəkmiş vətəndaşın kompensasiyası ödənilmirsə, o, hüquqi baxımdan hansı addımları ata bilər? 

Hüquqşünas, bank kreditləri üzrə ekspert Əkrəm Həsənovun sözlərinə görə, bunun 2 variantı var. Vətəndaş Mərkəzi Bankın nəzdində olan Apelyasiya Şurasına müraciət etməlidir. Mərkəzi Bank vətəndaşa cavab vermədiyi halda məhkəməyə üz tutmaqdan başqa yol qalmır: "Vətəndaş iddia qaldırmalı və ona çatacaq ödənişi tələb etməlidir. Məhkəmə qərarı qüvvəyə mindiyi halda ödəniş olmursa, icra hakimlərinə, Ədliyyə Nazirliyinə müraciət etmək lazımdır. Vətəndaş banka borcunu ödəməyəndə icra məmuru onun barəsində həbs tədbiri görür. Bəs burda niyə heç bir tədbir görülmür? Belə hallarda Ədliyyə Nazirliyinə müraciət edilməlidir. Hətta icra məmuruna qarşı da belə iddia qaldırıla bilər. Adətən, bu variantda ödəniş edilir. Zərərçəkmiş axıra qədər getməlidir”. Hüquqşünas bunu da qeyd edir ki, İcra və probasiya şöbəsinin rəhbəri bir neçə ay əvvəl işdən çıxarılıb, yeni təyinatsa hələ yoxdur. Ə.Həsənov problemin burdan qaynaqlandığını da istisna etmir. O, bu qurumla bağlı Ədliyyə Nazirliyinə şikayət etməyi məsələhət görür. İqtisadçı rəyi

İqtisadçı ekspert Toğrul Maşallı şikayətçinin problemini bürokratiya ilə əlaqələndirir. O, məhkəmə qərarlarının icraatında problem olduğunu, bunun həm də hüquqi prosedurlardan qaynaqlandığını qeyd edir: "Bankların ödəniş üçün vəsaiti yoxdur. Mərkəzi Bank pul köçürməlidir ki, ödəniş baş tutsun. Böyük ehtimal, Mərkəzi Bank o pulu köçürməyib.  O da bununla bağlı Maliyyə Nazirliyindən tapşırıq almalıdır. Nazirliksə maliyyə vəsaitlərinin qənaətinə çalışır. Çünki həmin  vəsait bu il üçün nəzərdə tutulmayıb, başqa maddələrə müraciət olunmalıdır və bu da proseduru ləngidir”. Bankların, məhkəmələrin, nazirliklərin qapısını döyməkdən usanan Namiq Abdullayevsə çaşıb qalıb: "Bu süründürməçilik nə vaxt bitəcək? Qurumlar bir-birinin üstünə atır. Mənim problemim nazirliyin daxilindəki strukturlara aid deyilsə, niyə məni qəbul edib vaxtımı alırlar? Ya da dinləyib dərdimi başa düşürlərsə, niyə çarə etmirlər?”

[caption id="attachment_86701" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441127413","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441127403","source":"other","origin":"gallery"}[/caption] [caption id="attachment_86702" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602440440843","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602440440838","source":"other","origin":"gallery"}[/caption] [caption id="attachment_86703" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441099139","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441099131","source":"other","origin":"gallery"}[/caption] [caption id="attachment_86704" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441234558","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441234549","source":"other","origin":"gallery"}[/caption] [caption id="attachment_86705" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441163522","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441163512","source":"other","origin":"gallery"}[/caption] [caption id="attachment_86706" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441077813","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441077803","source":"other","origin":"gallery"}[/caption]

[caption id="attachment_86709" align="alignleft" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441303044","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441303035","source":"other","origin":"gallery"}[/caption] [caption id="attachment_86710" align="alignnone" width="1279"] {"source_sid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441257923","subsource":"done_button","uid":"639A0724-30AF-4F1D-A400-FA8D0A9BF570_1602441257914","source":"other","origin":"gallery"}[/caption]